To grupa schorzeń, w przebiegu których dochodzi do nieprawidłowego nawilżania powierzchni oka przez film łzowy. Może to być spowodowane jego nieprawidłowym składem lub nadmiernym parowaniem. Efektem tych zaburzeń jest wysychanie rogówki i spojówki.
Zespół suchego oka występuje często, u około 20% dorosłych osób. Częściej stwierdza się go u kobiet w okresie menopauzy, w innych chorobach ( np. zespół Sjögrena), może występować po laserowych zabiegach refrakcyjnych rogówki, stosowaniu ogólnym i miejscowym różnych leków oraz u palaczy tytoniu.
Objawami zespołu suchego oka są:
– pieczenie oczu,
– uczucie piasku pod powiekami,
– zmęczenie oczu,
– przekrwienie oczu
– czasami uczucie suchości, czasem nadmierne łzawienie
Objawy choroby nasilają się zimą (z powodu działania centralnego ogrzewania lub zimnego powietrza), w suchym, gorącym klimacie i w pomieszczeniach klimatyzowanych lub silnie wentylowanych (z powodu nadmiernego parowania) , przy silnym wietrze oraz w czasie pracy przy komputerze (z powodu rzadszego mrugania i rozprowadzania filmu łzowego na powierzchni oka).
Rozpoznajemy zespół suchego oka na podstawie występowania typowych objawów choroby w wywiadzie (np. pieczenie oczu) oraz następujących badań:
• Czas przerwania filmu łzowego – ocena szybkości wysychania oczu.
• Test Schirmera – ocena wydzielania łez (ich warstwy wodnej).
• Występowanie punktowych ubytków nabłonka w rogówce.
• Ocena wysokości menisku filmu łzowego.
• Badanie fałdów spojówki równoległych do krawędzi powieki.
Co może pomóc choremu w zmniejszeniu dolegliwości związanych z zespołem suchego oka.
• Unikanie sytuacji, o których wiadomo, że zwiększają parowanie filmu łzowego (np. palenie tytoniu, dym, silny wiatr, zimne powietrze, suche powietrze, klimatyzacja, otwarte okna).
• Umieszczenie monitora komputera 10–20 stopni poniżej poziomu oczu, tak aby zmniejszyć wielkość szpary powiekowej.
• Noszenie okularów z szerokimi oprawami, które otaczają twarz i zmniejszają ekspozycję na działanie wiatru.
Leczenie farmakologiczne zespołu suchego oka jest wyłącznie objawowe, tzn. nie leczy się właściwych przyczyn schorzenia, tylko stosuje różne preparaty zastępujące brakujące łzy (tzn. sztuczne łzy). Poleca się stosowanie preparatów bez konserwantów oraz ich częste stosowanie.
W niektórych przypadkach stosowane są również leki zmniejszające stan zapalny- kortykosteroidy. Leczenie to musi być jednak prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza okulisty.
W najbardziej zaawansowanych postaciach zespołu suchego oka wykonuje się zamknięcie punktów łzowych przez założenie specjalnych zatyczek. Ma ono na celu zahamowanie odpływu łez i zwiększenie ich ilości na powierzchni oka.
Dr n. med. Agata Plech
Centrum Medyczne BESKIDMED
