Cukrzyca jest chorobą upośledzającą działanie wielu układów wewnętrznych. Jednym z nich jest narząd wzroku. Cukrzycy są bardziej narażeni na choroby oczu, począwszy od zapalenia spojówek, zespołu suchego oka aż do całkowitej utraty wzroku. Ryzyko wystąpienia jaskry jest u nich około 40% wyższe, niż u osób zdrowych, a możliwość pojawienia się zaćmy wzrasta do 60%. Najgroźniejszą dla cukrzyków chorobą jest jednak tzw. retinopatia cukrzycowa.
Zaćma, czyli utrata przejrzystości soczewki, w przypadku osób z cukrzycą występuje znacznie wcześniej niż u osób zdrowych. Związane jest to z zaburzeniami metabolicznymi w samej soczewce oka, z wahaniami poziomu cukru i uwodnienia tkanek. Wymaga ona częstszej kontroli oczu i szybszego leczenia operacyjnego.
Retinopatia cukrzycowa jest chorobą występującą w obrębie siatkówki. Istnieją dwa główne rodzaje retinopatii cukrzycowej: nieproliferacyjna i proliferacyjna. Retinopatia nieproliferacyjna dotyczy nawet 90% osób, które chorują na cukrzycę od wielu lat. W jej wyniku ściany naczyń krwionośnych ulegają osłabieniu i stają się przepuszczalne dla osocza lub krwi. Prowadzi to do obrzęków, przesięków i krwotoczków w siatkówce.
Retinopatia proliferacyjna jest kolejnym etapem choroby i wynikiem niedokrwienia oka. W jej przebiegu naczynia krwionośne zamykają się, a to pobudza wzrost nowych, nieprawidłowych naczyń. Nowo powstałe naczynia rosną na powierzchni siatkówki i w ciele szklistym, a ze względu na bardzo słabe ścianki, są przyczyną krwotoków. Ich obecność i obkurczanie się doprowadzić może również do odwarstwienia siatkówki.
Retinopatii cukrzycowej można zapobiegać. Osoby chore na cukrzycę powinny kontrolować poziom glukozy i utrzymywać go na poziomie jak najbardziej zbliżonym do optymalnego. To zmniejsza ryzyko wystąpienia retinopatii prawie o 80%. Równie ważna jest systematyczna kontrola. U osób z cukrzycą bez retinopatii co rok, w przypadku jej zaistnienia co pół roku lub częściej.
Retinopatię cukrzycową można leczyć. W zależności od stwierdzonych zmian w obrębie oka stosuje się różne metody. Fotokoagulację laserową siatkówki, która niszczy nieprawidłowe naczynia krwionośne oraz obwodową siatkówkę. Iniekcje do ciała szklistego tzw. leków anty-VEGF, w przypadku cukrzycowego obrzęku plamki. Witrektomię, w zaawansowanych stadiach choroby, usuwając z ciała szklistego krwotoki, zmiany włóknisto-naczyniowe czy lecząc odwarstwienie siatkówki.
Dr n. med. Agata Plech, Centrum Medyczne Beskidmed